Cảnh báo: Đang là thời điểm kiến ba khoang hoành hành, Sunners cần cẩn trọng phòng tránh

Theo thống kê của Bệnh viện Da liễu Trung Ương, trong 2 tuần trở lại đây, số ca bệnh do bị kiến ba khoang tấn công dẫn đến tổn thương da tăng cao đột biến. Thực tế cho thấy, đây đang là giai đoạn vào mùa kiến ba khoang sinh sôi nảy nở. Vậy Sunners cần chú ý điều gì để nhận biết, phòng tránh cũng như xử lý vết thương khi chẳng may tiếp xúc với chất độc trong cơ thể của kiến ba khoang?

Theo dữ liệu thống kê từ Khoa Khám bệnh - Bệnh viện Da liễu Trung ương, mỗi ngày các bác sĩ tại đây đã tiếp nhận hơn 100 bệnh nhân bị viêm da do kiến ba khoang tấn công. Tính đến thời điểm hiện tại, Hà Nội cũng đã ghi nhận hàng nghìn trường hợp nhiễm độc gây tổn thương da do kiến ba khoang và phải nhập viện.

Hiện nay, Hà Nội và nhiều vùng lân cận đang trong thời điểm mưa nhiều, độ ẩm tăng cao và đây cũng chính là lúc nhiều loại côn trùng, đặc biệt là kiến ba khoang sinh sôi nảy nở, hoành hành gây ảnh hưởng xấu tới cuộc sống của nhiều người dân.

Nhỏ nhưng có võ - đó là Kiến ba khoang. Xin hãy cẩn trọng với loài côn trùng độc hại này!

Dấu hiệu nhận biết kiến ba khoang

Kiến ba khoang (hay còn gọi là kiến khoang, kiến kim, kiến lác, kiến gạo, cằm cặp, kiến nhốt, kiến cong) là loài côn trùng có màu gồm các khoang đen - vàng cam xen kẽ, có thân mình thon, đuôi nhọn, dài như hạt thóc, dài 1 - 1,2cm, ngang 2 - 3mm. Kiến có 3 đôi chân, 2 đôi cánh, một đôi cánh dài mỏng trong suốt gấp lại gọn gàng và dấu bên dưới đôi cánh cứng ngắn, có thể bay và chạy rất nhanh. Mình kiến có lông, phần đầu kiến có hai râu đơn chia đốt mở rộng về phía trước

Nơi sinh sống và tập tính: Kiến ba khoang thường sống ở các ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng...Chúng xuất hiện nhiều vào mùa mưa, khi độ ẩm cao, thuận lợi cho kiến phát triển. Kiến ba khoang ưa thích ánh sáng đèn ban đêm, đặc biệt là ánh sáng đèn huỳnh quang nên có xu hướng bay vào trong nhà theo ánh đèn, đậu vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn. 

Độc tố: Trong cơ thể kiến ba khoang có chứa độc tố Pederin, độc tính mạnh gấp 12 - 15 lần nọc của rắn hổ nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ gây chết người như nọc rắn. Tuy nhiên, nếu con người không biết cách phòng chống đúng, chất độc trong cơ thể kiến có thể làm tổn thương da người (bỏng da, viêm da) khi chất này được giải phóng ra do kiến bị tác động hoặc bị chà sát hoặc bị giết.

Hình ảnh kiến ba khoang

Tác hại do kiến ba khoang gây ra đối với con người

Kiến ba khoang không đốt nhưng do trong dịch cơ thể của chúng có chứa pederin - một loại chất độc nên khi tiếp xúc với chất độc này, người bệnh sẽ bị rộp, phỏng da, viêm da như bị tạt axit. Nhiều người không biết dùng tay diệt/đập kiến và vô tình dùng tay đó tiếp xúc với vùng da khác khiến cho những chỗ này bị tổn thương theo. Vậy nên đừng vội dùng tay không giết kiến ba khoang hoặc đập kiến như đập muỗi, Sunners nhé!

Biểu hiện lâm sàng khi da tiếp xúc với độc tố từ kiến ba khoang:

Kiến ba khoang thường gây tổn thương ở các vùng da như cổ, mặt, lưng, tay, chân,... mức độ nhẹ đến nặng, tùy theo độc chất xâm nhập qua da. Ban đầu người bệnh sẽ cảm thấy ngứa rát, căng da, biểu hiện đỏ một vùng da, sau 6 - 12 giờ, đỏ cộm thành vệt, trên đó nổi những mụn nước to nhỏ không đều.

Sau 1 đến 3 ngày vùng tổn thương sẽ thành phỏng nước, phỏng mủ, lúc này cảm giác đau, rát càng tăng lên. Có thể kèm theo sốt, khó chịu, nổi hạch, đau vùng cổ, nách, bẹn tương ứng với tổn thương… nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, tình trạng viêm da sẽ tiến triển sang dạng loét, nhiễm trùng… gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

Tổn thương vùng cổ do kiến ba khoang
Mụn nước nổi lên do da tiếp xúc với độc tố từ kiến ba khoang

Đáng chú ý, sau khi bị kiến ba khoang cắn, người bệnh cảm giác râm ran. Từ 6 - 8 giờ đầu, da của chúng ta sẽ xuất hiện ban đỏ, rát đỏ. Từ 12 - 24 giờ tiếp theo, da sẽ xuất hiện thương tổn điển hình như ảnh trên. Sau 3 ngày thương tổn bắt đầu đỡ rát bỏng, bong vảy. Sau 5 - 7 ngày vảy bong hết nhưng để lại vết thâm lâu, ảnh hưởng tính thẩm mỹ.

Tuy nhiên, viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang có thể bị nhầm với một số bệnh ngoài da, đặc biệt rất giống bệnh Zona. Bệnh Zona thường gặp ở những người từng bị thủy đậu, với các dấu hiệu báo trước như đau nhức dọc theo dây thần kinh ở nửa người, nơi vùng da chuẩn bị nổi thương tổn, tổn thương cơ bản là các mụn nước lõm ở giữa, mọc thành chùm ở một bên cơ thể.

Làm gì khi da tiếp xúc phải độc tố từ kiến ba khoang?

Như đã nói ở trên, hiện tại đang là mùa cao điểm kiến ba khoang hoành hành. Đáng quan ngại, loài công trùng này xuất hiện ở nhiều nơi tại các thành phố lớn như Hà Nội và Hồ Chí Minh. Do vậy, không thể loại trừ khả năng nơi cư trú hoặc công ty của chúng ta đang là nơi ẩn náu của kiến ba khoang. Và đáng sợ hơn, loài kiến này biết bay, di chuyển nhanh và xuất hiện ở cả trên những tòa nhà cao tầng nên nguy cơ Sunners bị nhiễm độc từ kiến ba khoang là tương đối cao!

Vậy thì, nếu Sunners đã tiếp xúc (hoặc nghi ngờ tiếp xúc) với kiến ba khoang, cần thực hiện một số bước sau để hạn chế hậu quả khôn lường:

  • Không dùng tay trần để bắt, giết, miết kiến ba khoang. Hãy bắt kiến ba khoang ra khỏi da bằng cách thổi hoặc đặt một tờ giấy cho kiến bò lên và lấy ra khỏi người. Khi tiếp xúc với kiến ba khoang, Sunners cần đeo găng tay hoặc dùng giấy mềm lót.
  • Nếu lỡ tay đập hoặc chà xát kiến ba khoang trên da, Sunners hãy nhanh chóng rửa sạch nơi tiếp xúc bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý. Không được đưa tay đã tiếp xúc với kiến chạm vào các vùng da khác nhé!
  • Khi bắt đầu thấy rát ở một vùng da, Sunners có thể rửa vùng đó bằng nước muối loãng, xà phòng, hồ nước... chú ý các biểu hiện để khám bác sĩ da liễu khi cần thiết.
  • Khi phát hiện có kiến ba khoang ở khu vực làm việc, sinh sống, Sunners nên liên hệ với đơn vị y tế chuyên trách (Các Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng, các Trung tâm Y tế dự phòng địa phương, bệnh viện Da liễu....) để được hướng dẫn và phối hợp xử lý.

Mẹo phòng tránh kiến ba khoang cực đơn giản dành cho Sunners!

Thật vậy, Sunners hoàn toàn có thể "nằm lòng" những mẹo cơ bản để phòng tránh kiến ba khoang cho dù kiến ba khoang đang oanh tạc tại nơi anh em sinh sống và làm việc. Vậy thì hãy áp dụng những mẹo nhỏ dưới đây, tuy đơn giản và hoàn toàn có thể làm được trong tầm tay nhưng sẽ bảo vệ Sunners và gia đình khỏi những chú kiến ba khoang "nhỏ mà đầy võ" kia nhé!

Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo, nếu kiến ba khoang xuất hiện tại nơi bạn ở, nên thay đèn huỳnh quang bằng đèn có ánh sáng màu vàng, vì kiến ba khoang rất thích ánh sáng đèn huỳnh quang. Tránh đứng dưới bóng đèn sáng trong nhà, nếu thấy kiến ba khoang xuất hiện ở dưới ánh đèn, cần tránh và đứng xa chúng. Ngoài ra:

  • Đề phòng côn trùng bay vào nhà bằng cách hạn chế mở cửa, nên buông rèm cửa hoặc làm lưới ngăn côn trùng ở khu vực cửa, lỗ thông khí, nhất là nơi ở gần cây cối, cánh đồng... khi thắp đèn.
  • Mắc màn khi ngủ
  • Vệ sinh môi trường ở, phát quang bụi rậm, cây cỏ.
  • Giũ mạnh khăn mặt, quần áo trước khi dùng.
  • Mặc quần áo dài tay khi đi ra ngoài, nhất là ở những vùng gần đồng ruộng, khu dân cư nhiều ánh đèn, gần công trình đang xây dựng.
  • Ban đêm tắt bớt các bóng đèn không cần thiết, vừa để tiết kiệm điện, vừa giúp tránh kiến ba khoang bay vào
  • Với mật độ kiến ba khoang nhiều, phun thuốc có chứa deltamethrin, alphacyhalothrin và permethrin để diệt kiến ba khoang tồn lưu trên vách tường trong và ngoài nhà có tác dụng xua và diệt chúng.

Hãy lan tỏa thông tin về kiến ba khoang đến những người xung quanh Sunners để nhận biết loài côn trùng nguy hiểm này cũng như nắm rõ cách phòng tránh chúng hiệu quả nhé!

Giữ nơi ở của mình luôn sạch đẹp để hạn chế kiến ba khoang Sunners nhé!
Ngoài ra, anh em có thể sử dụng đèn bắt muỗi & côn trùng trong phòng ngủ để tiêu diệt kiến ba khoang

*Thông tin trên được tổng hợp từ Cục y tế dự phòng - Bộ y tế

#kiến ba khoang

#phòng tránh kiến ba khoang