Đừng bao giờ nói câu "Tôi không thể làm được!"

Trong bộ phim lừng danh Ma Trận, loài người bị máy móc thao túng nhận thức bằng thực tại ảo mang tên Ma Trận. Nhân vật Neo (Keanu Reeves đóng) khi tìm đến Nhà tiên tri để xin lời khuyên đã gặp một chú bé kì lạ. Chú bé này có năng lực bẻ cong chiếc thìa, một thứ siêu năng lực đầy màu sắc siêu nhiên. Và lời giải thích về "bí quyết" của siêu năng lực này như sau:

"Không có cái thìa nào cả."

Tức là, chiếc thìa mà Neo thấy vốn chỉ là 1 phần của thực tại ảo Ma Trận. Và nếu Neo tin rằng chiếc thìa đó có thật, anh sẽ không thể bẻ cong nó vì không ai có thể bẻ cong "sự thật". Nhưng nếu Neo có thể như chú bé ấy nhìn ra bản chất của cái thìa rằng nó không tồn tại, anh sẽ có thể thao túng nó theo ý mình.

Cuộc sống này cũng thế, đôi khi những chiếc hộp bó buộc tư tưởng của bạn tưởng chừng như vô cùng vững chắc, lại là những thứ không hề tồn tại. Và đã có những người chứng minh được điều đó bằng cách không ngừng phá vỡ giới hạn của tư duy và hành động, tạo nên giá trị và nguồn cảm hứng cho hàng triệu người. 

Để tôi chỉ bạn thấy một số khuôn mặt vàng trong làng “phá hộp” nhé! 

Từ tay lập trình viên siêu lười đến nhà vô địch đua xe thể thao

Bạn đã từng đi du lịch và đặt phòng bằng Airbnb chứ? 

Bạn có xài Twitter để bắt kịp thế giới không? 

Và nếu là lập trình viên, hẳn bạn đã từng nghe qua cái tên Ruby on Rails?

Ba thứ đó chính là một trong số vô vàn dự án mà DHH (Tên thật là Heinemeier Hansson) có đóng góp vào thành công của chúng. Và trong số đó, dự án nổi trội nhất có lẽ là Ruby on Rails, khi mà nó không chỉ giúp cho bản thân DHH tiết kiệm được thời gian khỏi những thao tác lặp đi lặp lại (đặt tên database, config server v.v.) mà còn giúp các startup đang muốn chạy đua với thời gian có được công cụ hữu hiệu nhất. Một trong số đó chính là Twitter quen thuộc với mọi người.

Nhưng vì DHH là một lập trình viên, thế nên dù anh ta có thành công trong lĩnh vực này đến mức nào đi nữa, thì người đời cũng xem đó là lẽ đương nhiên. Lý do anh xuất hiện trong bài viết này, chính là vì DHH đã phá bỏ chiếc hộp mang tên "Lập trinh viên", trở thành một tay đua xe vô địch giải đua 6 Hours of Silverstone tại nước Anh. 

Trong suy nghĩ của nhiều người, lập trình viên là những gã “đầu to mắt cận”, ngoài code ra thì không biết làm gì khác và có phần rụt rè. Nhưng DHH đã chứng minh cho họ thấy điều ngược lại: “Lập trình viên” chỉ là 1 trong số những công việc của anh, khi anh muốn, anh sẽ tham gia lĩnh vực khác và gặt hái thành công ở đó. Mà cụ thể lĩnh vực đó là đua xe thể thao!

Bất kể đó là lần đầu tham dự. Bất kể việc anh đã vào tuổi 30 khi tham gia đua xe. Anh đã tham gia và đã chiến thắng ở giải đua xe nổi tiếng đó! 

DHH chia sẻ rằng anh học từ khắp nơi có thể, điều đó giúp anh trang bị kĩ năng lái xe đủ tốt để tham gia. Nhưng trong thời khắc then chốt, chính sự dũng cảm đã từng mang anh ra khỏi vùng an toàn của nghề lập trình lại tỏa sáng, giúp anh chiến thắng. 

Đó là khi một cơn mưa tầm tã đổ xuống đường đua, DHH đứng trước hai lựa chọn: Lắp bánh xe đi mưa vào và chậm vài phút, hay tiếp tục dùng kĩ năng để đua cho đến hết mưa, giành lấy lợi thế so với các tay đua khác.

Và rồi DHH đã có một quyết định can đảm: chạy đua suốt cơn mưa thay vì ghé vào thay bánh đi mưa như những tay đua khác. 

Hàng chục phút dùng kĩ năng lái xe và lòng can đảm chống chịu cơn mưa đã giúp anh tiết kiệm được hẳn 2 PHÚT so với TẤT CẢ NHỮNG TAY ĐUA KHÁC (do họ phải tốn 2 lân thay bánh xe để đổi qua lại giữa bánh xe đi mưa và bánh xe thường). 

Có thể thấy, trong lập trình lẫn đua xe, DHH chưa từng để cho những thứ có sẵn, những khó khăn trước mắt làm mất đi tinh thần xông pha, phá bỏ những giới hạn của mình. Chính tinh thần ấy đã giúp anh tạo ra Ruby on Rails, tối ưu hóa hiệu suất code của mình và cũng chính tinh thần ấy giúp anh vững tay lái, vượt qua cơn mưa theo cách khác biệt để giành lấy ưu thế trước các đối thủ.

Biến không thể thành có thể

Nhưng nếu DHH dùng bản lĩnh và dũng khí để phá vỡ "chiếc hộp" thì có người lại dùng sở thích hoàn toàn không liên quan đến "chiếc hộp" của mình để phá vỡ nó.

Những ngày hè nóng nực sắp đến, trên Facebook lại sắp đầy những ảnh chế về việc "Yêu anh đi nhà anh có điều hòa". Thế nhưng bạn có biết, ở Châu Phi xa xôi, đã có cả một khu trung tâm thương mại chẳng hề cần đến máy điều hòa không? Khu trung tâm ấy tên là Eastgate Centre, nằm tại thành phố Harare của nước Zimbabwe.

Eastgate Centre được mở vào năm 1996, với 5600 mét vuông dành cho bán hàng và 26000 mét vuông để cho thuê văn phòng, khu đỗ xe có sức chứa 450 xe hơi. 

Do đặc thù khí hậu của Harare, mà nhiệt độ giữa các thời điểm trong ngày có sự chênh lệch lên đến 10 đến 14 độ C. Chính vì sự chênh lệch nhiệt độ này, mà một hệ thống điều hòa không khí chạy bằng điện sẽ vô cùng tốn kém trong vận hành và bảo hành. Thế nhưng Mick Pearce, kĩ sư chịu trách nhiệm xây dựng tòa nhà này đã làm được. Ông đã xây dựng một cơ chế dự trữ nhiệt lượng để dùng khi nhiệt độ hạ thấp như sau.

Bắt đầu ngày mới: Tòa nhà trong trạng thái dịu mát. 

Trong thời gian ban ngày: Máy móc và con người bên trong cùng với mặt trời bên ngoài tạo ra nhiệt lượng. Nhiệt lượng này được hấp thụ bởi vật liệu của tòa nhà khiến cho bên trong không bị nóng lên quá mức. 

Buổi tối: Nhiệt độ bên ngoài giảm. Không khí nóng bên trong được dẫn thông qua hệ thống ống và quạt thông gió còn khí lạnh thì được dẫn xuống phần đáy tòa nhà.

Ban đêm: Quy trình thông gió tiếp tục cho đến khi tòa nhà đạt đến nhiệt độ thích hợp để bước sang ngày mới. 

Vậy bạn có biết Mick Pearce đã lấy ý tưởng từ đâu không? 

Chính là từ chiếc tổ mối đấy các bạn. Kiến trúc sư của chúng ta có sở thích nghiên cứu loài mối ngoài giờ làm việc. Và ông nhận thấy các cấu trúc đường ống trong chiếc tổ mối chính là lời giải cho bài toán điều hòa nhiệt độ mà chủ đầu tư đang cần. 

Có thể thấy, đây là một pha “đập hộp” đẹp mắt khi Mick Pearce đã giúp tiết kiệm hàng triệu đô cho chủ đầu tư, và mở ra một hướng đi mới cho các tòa nhà cao tầng sau này. 

Nói thì luôn dễ hơn làm, nhưng thứ khó khăn nhất chính là có một ý niệm về việc bắt tay vào làm. Hi vọng rằng bài viết ngắn trên đây sẽ giúp hình thành trong bạn một niềm mong muốn được phá hộp, thử thách những giới hạn của bản thân để vươn lên tầm cao mới.