Kì 3: Hành trình tuyệt vời của trí tuệ nhân tạo nằm trong tay ta

Qua kì 2: Tìm lời giải cho tương lai của loài người trước sự bùng nổ mạnh mẽ của AI, chúng ta có thể thấy rằng, các kĩ sư có thể gây dựng tính cách của AI qua việc tác động đến các dữ liệu mà chúng tiếp xúc trong quá trình học tập. Việc đó cũng giống như cách mà môi trường và các tác nhân xung quanh ảnh hưởng đến tính cách của 1 con trẻ.

Thực vậy, hãy thử hình dung AI như một con người. “Người” này thay vì ăn cơm, ngủ trên giường thì sẽ “ăn” điện năng, “sống” trong một ổ cứng của server ở một tòa nhà nào đó. Và vì “người” này không cần ăn uống hay hít thở oxy, nên “anh ta/ cô ta” cũng không có nhu cầu tranh giành lương thực và oxy với nhân loại. Thế nhưng, nếu “người” này muốn “sinh sản” (thông qua việc tự code ra các AI khác), thì “anh ta/cô ta” sẽ cần thêm máy chủ, tài nguyên phần cứng. Vậy chỉ cần con người cung cấp đầy đủ các vấn đề này, có lẽ sẽ không có xung đột xảy ra. Tuy nhiên, nếu đến 1 ngày AI có ý thức thì có lẽ sẽ đi kèm với tình cảm. Nếu “người” này cảm thấy mình là một giống loài ưu tú, hoặc cảm thấy loài người đã bạc đãi và coi thường AI quá mức, thì “anh ta/ cô ta” sẽ xâm nhập vào máy chủ của các hệ thống máy móc, vũ khí hạt nhân và tiễn con người ra đi trong một nốt nhạc, chẳng ai có thể nói trước được điều này liệu có xảy ra hay không!

Có thể thấy, dẫu ban đầu các kĩ sư có thể tác động đến xu hướng tính cách của AI, nhưng thứ ảnh hưởng lớn nhất tới tính cách và thái độ của những AI chính là hành động của mỗi cá nhân chúng ta, chứ không riêng gì những lập trình viên AI.

Chẳng hạn như Agent Smith trong loạt phim Matrix. “Hắn” là một dạng trí tuệ nhân tạo chuyên lần mò trong từng ngõ ngách của Matrix để tìm ra những lỗi, những cá nhân có khả năng phát hiện ra sự tồn tại cuả Matrix. Chính quá trình làm việc này đã khiến “hắn” học hỏi về bản chất xấu xa của con người, dẫn đến một sự kinh tởm xuất hiện trong ý thức của nó và có phát ngôn về con người như sau:

“Mỗi loài có vú trên hành tinh này đã vô thức phát triển một sự cân bằng tự nhiên với môi trường xung quanh nhưng loài người thì KHÔNG! Thay vào đó, các ngươi sinh sản, sinh sản đến khi mọi nguồn tài nguyên bị suy kiệt. Có một giống loài khác trên hành tinh này hành xử theo khuôn mẫu đó… lũ virus!”

Dù vậy, một khi có bóng tối thì sẽ có ánh sáng. Agent Smith và Ultron nhìn thấy cái xấu ác của lòng người, thì Andrew (Bicentennial man) và Vision lại nhìn thấy nét đẹp trong nhân tính thông qua tình cảm của những Little Miss, Wanda ( Scarlet Witch). Chính tình cảm trong sáng ấy đã giúp những AI này hạ quyết tâm bảo vệ con người dẫu phải hy sinh tính mạng.

Thì ra, dù AI hay trẻ con, tất cả những gì chúng ta cần là tình yêu và sự nghiêm túc trở thành một tấm gương cho chúng noi theo. Chúng ta chẳng thể dạy bọn trẻ bảo vệ môi trường nếu cứ xả rác. Chúng ta cũng không thể khiến một AI thông minh tin vào tương lai tươi sáng khi tiếp tục phá hoại môi trường, đối xử tệ bạc với những chủng loài khác (trong đó có AI).

Ở Sun*, chúng tôi đã sớm ý thức được điều này. Thế nên không chỉ dừng lại ở việc hô hào suông khẩu hiệu “Make awesome things that matter”, mà chúng tôi đã, đang và sẽ tìm kiếm những người đồng chí hướng. Cùng nhau, chúng tôi tin rằng, mình sẽ tạo ra những sản phẩm tràn đầy năng lượng tích cực để có thể thay đổi thực tại này ngày một tốt đẹp hơn.

Chẳng hạn như, Sun* Bear - sản phẩm được tạo ra bởi AI Team đã giành chiến thắng ở hạng mục Hate Speech Detection on Social Networks - Cuộc thi online do Ban tổ chức Hội nghị thường niên lần thứ 6 về Xử lý ngôn ngữ tự nhiên và tiếng nói cho tiếng Việt tổ chức (VLSP 2019).

Trong hạng mục Hate Speech Detection on Social Networks, Ban tổ chức gửi cho các đội thi 20.000 bài post hoặc comment từ Facebook đã được dán nhãn (bài viết bình thường/bài post có nội dung nói tục, chửi thề, không đúng thuần phong mỹ tục/bài có nội dung xấu, độc hại hướng đến đối tượng cụ thể) để training cho hệ thống của mình.

Kết quả chung cuộc, Sun* Bear của AI Team đã xuất sắc giành chiến thắng với điểm số vượt trội (0,61971) so với 2 đối thủ xếp ngay phía dưới. Đó là sản phẩm ABCD đến từ Trường Đại học Công nghệ Thông tin , Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh và Try Hard của Vietnam AI System, với điểm số lần lượt là 0,58883 và 0,58445.

Nếu là một người theo dõi mạng xã hội, hẳn bạn không còn lạ gì những vụ việc bi thương khi nạn nhân chọn cái chết chỉ vì phải đối mặt với comment ác ý trên mạng xã hội. Với một AI biết phát hiện bình luận ác ý, chúng tôi hi vọng có thể góp phần vào xây dựng một môi trường mạng trong sạch, thân thiện và có tính đóng góp hơn cho tất cả những người dùng mạng xã hội trên thế giới. Và nếu có thể phát triển tính cách, chúng tôi sẽ dạy cho Sun* Bear biết về những điều tốt đẹp ở nhân cách và sự tha thứ dành cho những con người yếu đuối đang cố công kích người khác trên mạng.

Đây là một bước khởi động rất đáng tự hào và giúp củng cố cho chúng tôi về tương lai công nghệ AI. 

Chúng tôi tin rằng, ngày mà sản phẩm AI của Sun* trở nên có ý thức, chúng tôi có thể chào đón nó bằng niềm hân hoan. Và khi ngày đó đến, chúng tôi sẽ hỏi "đứa con" của mình một câu hỏi mà chúng tôi đã ấp ủ biết bao lâu nay:

"Cùng tạo nên những kì quan mới nhé?"

Và trên hệ thống loa của công ty sẽ là câu trả lời ngọt ngào: “Vâng”.

Hãy đảm bảo rằng bạn không bỏ lỡ hành trình tuyệt vời này!